Indianie Keczua i Ajmara to najliczniejsze grupy rdzennej ludności Peru i Boliwii. Pogranicze tych krajów to obszar, na którym można spotkać przedstawicieli obu tych grup, od setek lat zamieszkujących Andy. Znaczna izolacja tych terenów sprawiła, że w wielu miejscach przetrwały nie tylko tradycyjne stroje, budownictwo i uprawy, ale też wierzenia i organizacja społeczna.
Większość Indian to ludność rolnicza. Powszechna jest uprawa tarasowa oparta na rozwiniętym systemie irygacji. W wielu miejscach ziemię nadal uprawia się przy użyciu tradycyjnych narzędzi, które uległy tylko niewielkiej modernizacji od czasów prekolumbijskich. Na tych terenach najczęściej uprawia się ziemniaki, jęczmień i andyjskie rośliny bulwiaste, a także liczne odmiany kukurydzy i papryki. Ważną rolę odgrywa lokalne rzemiosło, z którego najbardziej popularne są tkactwo i garncarstwo. Obecnie Indianie wyroby rękodzielnicze coraz częściej wytwarzają na potrzeby przemysłu turystycznego.
Dziś wielu Indian mieszka w domach wykonanych z cegły. Tradycyjny sposób konstrukcji zachował się jeszcze w wioskach, zwłaszcza w wyższych partiach gór. Domy zbudowane na kamiennych fundamentach wykonane są z adobe, czyli niewypalanej, suszonej na słońcu gliny zmieszanej ze słomą lub suchą trawą. Dwuspadowe dachy kryte są blachą ocynkowaną, dachówkami lub strzechą.
Barwne stroje wykonywane są zazwyczaj przez samych Indian. Wykorzystywane do szycia tkaniny to przede wszystkim wełna owiec, lam i alpak oraz bawełna. Choć na pierwszy rzut oka wzory wydają się podobne, różnią się znacznie motywami i kolorystyką typową dla poszczególnych grup etnicznych. Dziś coraz więcej Indian ubiera się w stylu nawiązującym do europejskiego, szczególnie popularne są bawełniane podkoszulki i spodnie. Z oryginalnego stroju przetrwały tylko pojedyncze elementy – prostokątna, wzorzysta narzutka noszona na ramionach przez kobiety oraz męskie poncho i czapka (z klapkami zakrywającymi uszy).
Na tych terenach sąsiadują ze sobą zabytki kultur prekolumbijskich takie jak: Ollantaytambo, Sacsayhuaman, Pisac czy najbardziej znane Machu Picchu, i wspaniała, przede wszystkim barokowa, architektura sakralna czasu konkwisty, z katedrą w Cusco na czele.
Przez ostatnie stulecia ukształtowała się tu specyficzna mieszanka, w której występują elementy wierzeń prekolumbijskich i katolicyzmu. Lokalne uroczystości religijne to najważniejsze wydarzenia w życiu społeczności. Istotnym elementem świąt są procesje przebierańców i tancerzy. Synkretyzm widoczny jest np. w ich strojach i maskach. Ich kolorystyka, ekspresja i motywy wyraźnie nawiązują do sztuki indiańskiej sprzed hiszpańskiego podboju, jednak symbolika wynika z religii chrześcijańskiej.
Tekst: Agnieszka Dziarmaga – Czajkowska
Zdjęcia: Tomasz Wójcik